Bugünkü dersimizde ‘Saat kaç?’ konusunu incelemeye devam ediyoruz. Önceki derslerimizde de bu konuya değinmiştik. Hatırlarsanız, Rusça’da, ‘Saat kaç?’ sorusu genellikle ‘Кото́рый час?’[katórıy ças] veya ‘Ско́лько вре́мени?’ [skól’ka vrémini] şeklinde sorulur.
‘Saat kaç?’ konusuna bakmak için tıklayın
Bugünkü derste konuşma dilinde kullanılan saatle dakika belirleme ifadelerini inceleyeceğiz. Rusça’da Türkçe’de olduğu gibi ‘elektronik saat’ prensibini kullanabilirsiniz, ancak Rusyalıların, gündelik konuşmalarında daha çok özel saat belirleme formüllerine rastlanır.
I. Üçü yirmi geçiyor – Два́дцать мину́т четвёртого
Türkçe’de olduğu gibi Rusça’da da saati belirlemek için dakika işaretine bakmak gerekir. Dakika işareti saat kadranının ilk kısmındaysa Türkçe’de 15.20 söylemek için ‘üçü beş geçiyor’ formülü kullanılır. Rusça’da ise önce dakika belirleyip ‘мину́та’ [minúta] kelimesinin gerekli şeklini ve en son Sıra Sayısı şeklinde belirlenen bir sonraki saatin -In Halini (четвёртый – четвёртого) kullanmak gerekir:
два́дцать + мину́т + четвёртого [dvátsat’ minút çitvyórtava] (3.20 veya 15.20), yani, ‘dakika işareti üçü yirmi dakika geçerek saat dörde yaklaşıyor’ anlamına gelir.
Bu formülde dikkat edilecek iki nokta var. Lütfen, onları sırayla inceleyin:
1. ‘Мину́та’ sözcüğünün şekilleri
| 1 (одна) | мину́та [minúta] |
| 2 (две), 3 (три), 4 (четы́ре) | мину́ты [minútı] |
| 5 – 20 | мину́т [minút] |
2. Sıra Sayılarının -In Hali
| пе́рвый – birinci | пе́рвого [pérvava] |
| второ́й – ikinci | второ́го [ftaróva] |
| тре́тий – üçüncü | тре́тьего [trétyiva] |
| четвёртый – dördüncü | четвёртого [çitvyórtava] |
| пя́тый – beşinci | пя́того [p’átava] |
| шесто́й – altıncı | шесто́го [şıstóva] |
| седьмо́й – yedinci | седьмо́го [sid’móva] |
| восьмо́й – sekizinci | восьмо́го [vas’móva] |
| девя́тый – dokuzuncu | девя́того [divyátava] |
| деся́тый – onuncu | деся́того [disyátava] |
| оди́ннадцатый – on birinci | оди́ннадцатого [adínatsatava] |
| двена́дцатый – on ikinci | двена́дцатого [dvinátsatava] |
Dikkat! Rusça’da saat belirleyen bazı ifadelerin alternatifleri bulunur:
1) ‘15 мину́т’ (15 dakika) ifadesinin yanısıra ‘че́тверть’ [çétvirt’] (çeyrek) kullanılır:
4.15 = пятна́дцать мину́т пя́того = че́тверть пя́того
2) ‘30 минут’ (30 dakika) yerine HER ZAMAN ‘полови́на’ [palavína] (yarım, buçuk) kullanılır:
4.30 = полови́на пя́того
Ayrıca, son ifadenin daha kısa varyantı da mevcut: ‘половина’ yerine‘пол’ [pol] kullanılır:
4.30= полови́на пя́того = полпя́того [polpyátava]
5.30 = полови́на шесто́го = полшесто́го [polşıstóva]
12.30 = полови́на пе́рвого = полпе́рвого [polpérvava]
II. Dörde yirmi var – Без двадца́ти (мину́т) четы́ре.
Sıradaki formüle geçiyoruz. Dakika işareti saat kadranının ikinci kısmındaysa Türkçe’de 15.40 söylemek için ‘dörde yirmi var’ formülünü kullanmak lazım. Rusça’da ise ilk olarak ‘без’ Edatını, sonra dakika belirleyen Miktar Sayısının -In Hali (два́дцать – двадца́ти), sonra bazen yer alan bazen de yer almayan ‘мину́та’ sözcüğünün gerekli şekli (sayıya göre değişir) ve en son olarak bir sonraki saatin Yalın Hali (четы́ре) kullanılır.
Без + двадцати́ + (мину́т) + четы́ре [bis dvatsatí (minút) çitı́ri] (15.40), yani, ‘dakika işareti dörde yirmi kala gösteriyor’ anlamına gelir.
Lütfen, başka örneklere bakın:
7.59 = без одно́й (мину́ты) во́семь
18.58 = без двух (мину́т) семь
10.45 = без пятна́дцати оди́ннадцать = без че́тверти оди́ннадцать
Şimdi aşağıdaki örneklere bakın:
1.
- Прости́те, кото́рый час? – Affedersiniz, saat kaç?
- Два́дцать две мину́ты второ́го. – Saat biri yirmi iki geçiyor.
- Спаси́бо. – Sağolun.
2.
- Ско́лько сейча́с вре́мени, не зна́ете? – Şu an saat kaç, biliyor musunuz?
- Полови́на пе́рвого. – Saat yarım.
3.
- Вы не зна́ете, кото́рый час? – Saat kaç, biliyor musunuz?
- Без че́тверти де́вять. – Saat dokuza çeyrek var.
4.
- Прости́те, кото́рый час? – Affedersiniz, saat kaç?
- Без двух мину́т оди́ннадцать. – Saat on bire iki var.
5.
- Подскажи́те, ско́лько сейча́с вре́мени? – Saat kaç, söyler misiniz lütfen?
- Без пяти час. – Saat bire beş var.
Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle...
http://www.parusegitim.comhttps://www.facebook.com/Parusegitim
Kaynak: Rusya'nın sesi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder